Feel the Blues with all that Jazz
English (United Kingdom)Polish (Poland)
Strona Główna Notki Muzyczne Notki o Muzyce Klasycznej Leosa Janacka Kwartet Smyczkowy Nr 1 "Kreutzer Sonata"

Leosa Janacka Kwartet Smyczkowy Nr 1 "Kreutzer Sonata"

Ocena użytkowników: / 0
SłabyŚwietny 

Leosa Janacka Kwartet Smyczkowy Nr 1 "Kreutzer Sonata"

Co łączy Tołstoja, Beethovena i wirtuoza skrzypiec z młodą zamężną Czeszką ? Jest to inspiracja dla skomponowania przez Janacka jego dwóch kwartetów smyczkowych. Heroiczna sonata na skrzypce i fortepian Beethovena, mroczna i wstrząsająca nowela Tołstoja oraz głęboko opisowy i uczuciowy pierwszy kwartet smyczkowy Janacka łączy ta sama nazwa: ‘Kreutzer Sonata’. Rodolphe Kreutzer, francuski skrzypek, który zignorował dedykację Beethovena i nigdy nie zagrał jego sonaty (podobno twierdził, że jest niegrywalna)dzisiaj znany jest z księgi użytecznej dla młodych skrzypków, ale wcześniej jego nazwisko było bardzo wartościowe i nie przypadkiem było w tytule trzech wielkich dzieł.

Leos Janacek - String Quartet No. 1, ‘Kreutzer Sonata’

W noweli Tołstoja kobieta usidlona w małżeństwie bez miłości gra na foretepianie sonatę Beethovena z szykownym skrzypkiem i wydaje się uniesiona w muzycznej namiętności. Jej mąż, trawiony zazdrosnymi fantazjami, skraca biznesową podróż i wraca niespodziewanie do domu, już po północy. Znajduje żonę razem ze skrzypkiem w jadalni, w pełni ubranych, ale pogrążonych w intymnej rozmowie. Przekonany, że jest zdradzany zabija ją w napadzie wściekłości. Ponieważ narracja Tołstoja prowadzona jest z punktu widzenia zazdrosnego męża nigdy nie dowiemy się co zaszło między nie nazwaną z imienia żoną i jej partnerem od sonaty.

Image could not be displayed. Check browser for compatibility.

Lew Tołstoj

 

Pierwsze kwartety smyczkowe Leosa Janacka narodziły się z jego miłości do Kamili Stösslovej. W 1917 roku, 63-letni kompozytor zakochał się w młodej, 25-letniej kobiecie. Chociaż zadurzenie miało tylko jeden kierunek i Janacek był w pełni tego świadomy, Kamila stała się dla niego inspirującą Muzą. Obydwoje żyli w swoich małżeństwach, mieszkali w różnych miastach ale prowadzili bogatą korespondencję.

Image could not be displayed. Check browser for compatibility.

Leos Janacek

 

„Tak jak obsesją była Kamila tak samo Janacek miał obsesję na punkcie krótkich muzycznych idei, które mogły dostarczyć maksimum emocjonalnego uderzenia w jak najmniejszej ilości nut” – pisał komentator dzieł Janacka, Rob Kapilow.

Image could not be displayed. Check browser for compatibility.

Kamila Stösslova, portret

 

Pierwszy Kwartet Smyczkowy skomponowany jesienią 1923 roku wykorzystuje opowiadanie Tołstoja “ Kreutzer Sonata” jako źródłową inspirację. „Wyobraziłem sobie nieszczęśliwą kobietę, udręczoną i zdołowaną taką jaką opisał rosyjski pisarz Tołstoj w swojej Sonacie Kreutzerowskiej”, zwierzał się Janacek w jednym z listów do Kamili. Janacka w tej noweli pociągał dramatyczny pośpiech i ekstremalne emocje, które z sukcesem przeniósł na serię muzycznym wydarzeń.

Image could not be displayed. Check browser for compatibility.

Rodolphe Kreutzer

 

Leosa Janacka Kwartet Smyczkowy Nr 1 "Kreutzer Sonata" został napisany w krótkim czasie, między 13 a 28 października 1923 roku, podczas wielkiej kreatywnej koncentracji. Praca została poprawiona, na rękopisie, w pierwszym tygodniu listopada.

Image could not be displayed. Check browser for compatibility.

Janacek z żoną

 

Utwór wydaje się być zbudowany jako zestawienie melodycznych i rytmicznych fragmentów. Melancholina pierwsza część, z otwierającym wznoszącym się motywem, ustawia nastrój całego utworu. Narrator opowiada nam historię, którą usłyszał od nieznajomego w pociągu. Scherzo w części drugiej, dosyć posępne, także tworzone jest z fragmentów; tempo jak w polce, pasaż tremolo grane sul ponticello (przy moście), motyw trochę związany z tematem od Beethovena, który będzie ważniejszy w następnej części. Ta trzecia część przytacza drugi, wolniejszy temat z pierwszej części sonaty Beethovena, po raz pierwszy w metrum na 8. Zdeformowane i maniakalne powtarzanie tego tematu podpowiada nam, że słyszymy słowa zazdrosnego męża. W czwartej części widzimy powrót wznoszącego się motywu z początku utworu, tym razem jednak w niskich rejestrach, temat grany przez pierwsze skrzypce pobrzmiewa „jak we łzach”. Dramat zmierza do fatalnego końca.

Image could not be displayed. Check browser for compatibility.

Janacek z Kamilą Stosslovą

 

Janacek napisał kiedyś: „Twierdzę, że czysta muzyczna nuta nie oznacza niczego dopóki nie jest spięta z życiem, krwią i umiejscowiona; inaczej jest tylko bezwartościową zabawką.” Czytając listy Janacka, Rob Kapilow robił aluzje, że kompozytor zdawał sobie sprawę z fikcyjnego fabularyzowania swojej miłości. Jednak fikcja musiała być niesamowicie realna, niosąc go do komponowania kolejnych świetnych utworów. „Być może w obszarze inspiracji różnica między fikcją a prawdą jest nieważna”, mówił Kapilow. „W każdym razie powinniśmy być szczęśliwi i kreatywni z naszymi imaginacjami tak jak Janacek ze swoimi.”

Image could not be displayed. Check browser for compatibility.

Leos Janacek

 

Kwartet nr 1 miał swoją premierę w Pradze, 17 października 1924 roku, w wykonaniu Bohemian Quartet. Po czym w roku następnym został uznany za dzieło wybitne po wykonaniu na Festiwalu Muzycznym w Wenecji. W 1927 roku utwór został zagrany po raz pierwszy w Nowym Jorku.

Image could not be displayed. Check browser for compatibility.

Sonata Kreutzerowska

 

Dodaj komentarz


Kod antysapmowy
Odśwież

Sonda
Który gatunek muzyczny najchętniej chciałbyś u nas widzieć?
 
Teraz na stronie:
  • 191 gości
Łączna liczba odwiedzin :
251464338